Sinh ra và lớn lên trên một miền đất cổ với những giá trị văn hóa dân gian lâu đời, trải nghiệm ngày hè của các bạn trẻ Quảng Yên dường như cũng trở nên khác biệt hơn những vùng miền khác. Bên cạnh sự vui nhộn, sôi động thường thấy của những buổi sinh hoạt hè thì còn có thêm những sắc màu văn hóa dân gian địa phương không thể trộn lẫn.
Đến với TX Quảng Yên vào một ngày nắng hè rực rỡ, chúng tôi có dịp được tham gia vào buổi sinh hoạt hè lý thú do Đoàn Thanh niên thị xã tổ chức ở các phường, xã với những lớp học hát đúm, trải nghiệm bơi thuyền chải độc đáo dành cho thanh thiếu nhi.
Cứ khoảng 16h30 mỗi buổi chiều, khu vực sông Cửa Đình, phường Phong Cốc, TX Quảng Yên lại rộn ràng tiếng cười nói của các em học sinh về tham gia trải nghiệm bơi thuyền chải. Tranh thủ thời gian người dân tập luyện chuẩn bị cho phần thi đua thuyền của Lễ hội Xuống đồng TX Quảng Yên, Đoàn Thanh niên phường Phong Cốc đã tổ chức cho các bạn học sinh bậc trung học phổ thông của phường được trải nghiệm hoạt động văn hóa độc đáo này của địa phương.
Được những người có kinh nghiệm bơi thuyền chải trực tiếp hướng dẫn kỹ thuật, chỉ sau vài buổi thực hành, hầu hết các em học sinh đã nắm bắt tốt các kỹ năng bơi thuyền sao cho nhanh và rất hào hứng khi được tham gia trải nghiệm, đua thuyền cùng các bạn.
Em Đồng Thị Tuyến, phường Phong Cốc, thị xã Quảng Yên chia sẻ: Em đã xem bơi chải nhiều lần tại lễ hội xuống đồng nhưng đây là lần đầu tiên em được trực tiếp tham gia bơi chải. Em thấy hoạt động này rất bổ ích, nó giúp em hiểu hơn về văn hóa địa phương Phong Cốc, đồng thời giúp chúng em rèn luyện sức khỏe trong những ngày hè.
Cùng tham gia bơi thuyền chải, em Lê Đức Lương, phường Phong Cốc, TX Quảng Yên bày tỏ: Em thấy đây là một hoạt động khá thú vị dành cho giới trẻ trong dịp nghỉ hè khi chúng em có thể tìm hiểu được về phong tục tập quán của quê hương gắn với những hoạt động văn hóa, lễ hội thú vị. Quá trình đua thuyền với các bạn cũng rất là hứng khởi và cả đội học được tinh thần đoàn kết để đưa chải tiến nhanh về phía trước.
Gắn với điều kiện thực tế, văn hóa đặc sắc của địa phương, trải nghiệm bơi thuyền chải đã tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích, thu hút đông đảo các em thanh, thiếu niên cùng tham gia. Đây cũng là năm đầu tiên phường Phong Cốc tổ chức hoạt động trải nghiệm bơi thuyền chải trên sông dành cho thanh, thiếu niên gắn với việc giáo dục truyền thống văn hóa địa phương.
Ông Vũ Văn Huy, Chủ tịch UBND phường Phong Cốc cho biết: Ngay từ đầu hè, phường Phong Cốc đã tổ chức cho các em học sinh được tham gia trải nghiệm bơi chải để vừa làm quen với môi trường sông nước, vừa tuyên truyền giáo dục thế hệ trẻ về giá trị của lễ hội địa phương. Hoạt động này nhận được sự đồng thuận lớn của phụ huynh và sự hưởng ứng nhiệt tình của đông đảo học sinh, có những buổi thu hút tới hơn 200 thanh thiếu niên tham gia. Chúng tôi đã bố trí 4 thuyền chải để tất cả các em học sinh được luân phiên bơi thuyền.
Quảng Yên còn có những làn điệu hát đúm đặc trưng. Vì vậy dịp hè này, Đoàn phường Phong Cốc và Phong Hải đã tổ chức các lớp học hát đúm cho các em học sinh ở đủ mọi lứa tuổi. Lớp học do Nghệ nhân Ưu tú Phạm Thanh Quyết đứng lớp, truyền dạy cho các bạn những làn điệu hát đúm đặc trưng của quê hương Quảng Yên.
Vì lớp học đa dạng lứa tuổi, từ những em nhỏ cấp tiểu học đến những anh chị học sinh cấp 2, cấp 3. Vì vậy, nghệ nhân Thanh Quyết cũng phải lựa chọn những bài hát phù hợp với lứa tuổi, dễ thuộc, dễ nhớ để truyền dạy, đặc biệt là các bài hát đúm có nội dung ca ngợi quê hương đất nước để thông qua đó bồi đắp thêm tình yêu quê hương trong các em.
Mặc dù hát đúm là một làn điệu ca cổ, không dễ để có thể hát nhưng các bạn học sinh đều rất chăm chỉ luyện tập, sớm nắm bắt được giai điệu, nội dung bài hát và tỏ ra khá hào hứng khi được biết thêm một nét văn hóa dân gian độc đáo của quê hương.
Sau hơn 2 tuần học hát đúm, em Nguyễn Thị Linh Huyền, phường Phong Hải, thị xã Quảng Yên hào hứng chia sẻ: Em rất vui khi hè này được phường tổ chức cho trải nghiệm học hát đúm. Lúc đầu em chưa quen nên cũng thấy hơi khó hát một chút, nhưng sau vài buổi học, khi đã thuộc lời và giai điệu thì những bài hát trở nên quen thuộc và dễ học hơn.
Ngoài việc tham gia lớp học hát đúm tại trụ sở UBND phường Phong Hải, các bạn học sinh còn được học hát và biểu diễn trong không gian đình Cốc để các em cảm nhận được giá trị của di sản văn hóa phi vật thể trong không gian di tích. Mỗi tối cuối tuần, không gian đình Cốc lại vang lên những làn điệu quê hương. Chính việc gắn sinh hoạt hè với truyền dạy bản sắc văn hoá của dân tộc đã thu hút các em đến sinh hoạt hè đông hơn, đều đặn hơn. Nhiều em lúc đầu còn rụt rè, e ngại, nhưng sau các buổi sinh hoạt hè đã tự tin hơn và thích thú với việc học hát đúm.
Cùng với Quảng Yên, nhiều địa phương khác cũng lồng ghép các hoạt động tìm hiểu văn hóa dân gian trong các buổi sinh hoạt hè như Bình Liêu với lớp học hát then – đàn tính, Tiên Yên với lớp học hát soóng cọ, Đầm Hà với lớp học hát nhà tơ, Uông Bí với lớp học hát xẩm .v.v. Những giá trị của di sản văn hóa dân gian cũng thấm dần trong đời sống hiện đại thông qua những hoạt động sinh hoạt hè bổ ích như thế tại các địa phương. Đây cũng là hoạt động thiết thực, giúp bồi đắp thêm tình yêu, niềm tự hào của thế hệ trẻ, để mỗi em đều thấy được trách nhiệm của bản thân, thêm nỗ lực phấn đấu học tập, lao động và gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của địa phương.
Baoquangninh