Tuyến đường sắt Thống Nhất kéo dài 1.730 km từ Hà Nội đến Thành phố Hồ Chí Minh là một công trình có ý nghĩa đặc biệt sau ngày đất nước liền một dải.
Trong quá trình thi công, lực lượng công nhân, quân đội và nhân dân đã làm mới 626 km đường sắt, sửa chữa 1.442 mét hầm, xây dựng 475 cây cầu, 520 cống, 150 nhà ga và lắp đặt khoảng 1.700 km đường dây thông tin.
Để hoàn thành khối lượng công việc đồ sộ này, các đơn vị thi công đã phải chế tạo và sửa chữa khoảng 20.000 tấn thép làm cầu, sản xuất 40.000 m³ gỗ tà vẹt, sử dụng hơn 40.000 m³ đá và huy động khoảng 70.000 người trực tiếp tham gia xây dựng.
Thời gian chính thức khởi công cho đến khi nối liền đoạn ray cuối cùng là 14 tháng.
Ngày 31/12/1976, hai con tàu mang tên Thống Nhất đồng loạt xuất phát từ ga Hà Nội và ga Sài Gòn, mở đầu chuyến hành trình nối liền Bắc – Nam đầu tiên sau nhiều năm chia cắt.
Sau gần 80 giờ lăn bánh, ngày 4/1/1977, cả hai đoàn tàu đã về đích trong niềm xúc động của hàng vạn người dân, để lại dấu mốc không bao giờ quên trong lịch sử dân tộc Việt Nam.