TCCS – Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là thành quả lý luận quan trọng sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, xuất phát từ thực tiễn Việt Nam và tiếp thu chọn lọc kinh nghiệm thế giới. Tuy nhiên, hiện các thế lực thù địch, phản động đang hằng ngày, hằng giờ tìm mọi cách chống phá, xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phá hoại công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động đang ra sức chống phá hòng phá hoại công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Chúng liên tục phát tán các bài viết với nội dung sai trái, bóp méo sự thật xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh hòng gây tâm lý bất ổn trong xã hội. Âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động càng trở nên nguy hiểm và thâm độc trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khi công nghệ thông tin và truyền thông phát triển mạnh mẽ, tốc độ lan truyền thông tin nhanh hơn, rộng hơn, sâu hơn tới mọi đối tượng trong xã hội. Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta, tạo môi trường thuận lợi để huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực, thúc đẩy đầu tư, sản xuất, kinh doanh, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh dân chủ, công bằng, văn minh”. Tuy nhiên, kinh tế – xã hội phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước. Nhiều khó khăn, thách thức còn hiện hữu. Kiên quyết, kiên trì việc xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam vừa bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, vừa bảo đảm xây dựng nền kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập quốc tế, vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam – mô hình phát triển đầy sáng tạo, thành quả của việc tiếp thu văn minh nhân loại phù hợp với điều kiện Việt Nam
Thứ nhất, bất cứ quốc gia, dân tộc nào cũng có thể tiếp nhận, thụ hưởng những thành tựu và giá trị chung, phổ biến của kinh tế thị trường – thành quả của văn minh nhân loại.
Các thế lực thù địch, phản động xuyên tạc: không có nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chúng gán kinh tế thị trường với chủ nghĩa tư bản, coi kinh tế thị trường là sản phẩm riêng của chủ nghĩa tư bản, gán ghép “kinh tế thị trường” với “định hướng xã hội chủ nghĩa” là chủ quan, duy ý chí, như “nước” với “lửa”, không thể kết hợp với nhau, nếu bỏ “cụm từ” định hướng xã hội chủ nghĩa thì nền kinh tế Việt Nam còn phát triển nhanh hơn nữa, đạt được thành tựu lớn hơn nữa.
Cần nhất quán khẳng định kinh tế thị trường là thành quả của văn minh nhân loại, được hình thành, phát triển trong tiến trình phát triển của nhân loại khi kinh tế hàng hóa đã đạt đến trình độ nhất định.
Như chúng ta đã biết, kinh tế thị trường là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ cao ở đó, tất cả quan hệ kinh tế đều được thực hiện ở trên thị trường. Kinh tế thị trường và kinh tế hàng hóa mặc dù có điểm giống nhau, nhưng không đồng nhất. Kinh tế thị trường và kinh tế hàng hóa đều ra đời dựa trên cơ sở phân công lao động xã hội và tính tách biệt tương đối về mặt kinh tế giữa những người sản xuất hàng hóa(1) mà khởi thủy là sự xuất hiện của chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất. Kinh tế hàng hóa ra đời từ rất sớm, từ cuối chế độ công xã nguyên thủy, đầu chế độ chiếm hữu nô lệ, khi xã hội có đầy đủ hai điều kiện đề cập ở trên. Các phạm trù (giá trị, giá cả, lợi nhuận, hàng hóa, tiền tệ), quy luật (giá trị, cung – cầu, cạnh tranh, lưu thông tiền tệ và lạm phát) của kinh tế hàng hóa cũng chính là các phạm trù, quy luật của kinh tế thị trường. Các phạm trù, quy luật này có trước chủ nghĩa tư bản, được chủ nghĩa tư bản sử dụng để phát triển kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Như vậy, kinh tế thị trường là thành tựu của sự phát triển văn minh nhân loại, mang những giá trị chung và có tính phổ quát. Cho đến nay, kinh tế thị trường đã phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau, trong nhiều chế độ xã hội, đạt đến trình độ cao trong xã hội tư bản chủ nghĩa, nhưng điều này không có nghĩa kinh tế thị trường là sản phẩm riêng có của chủ nghĩa tư bản. Là mô hình kinh tế mang tính phổ biến, việc phát triển kinh tế thị trường là điều tất yếu, khách quan đối với tất cả quốc gia, dân tộc; bất cứ quốc gia, dân tộc nào cũng có thể tiếp nhận, thụ hưởng những thành tựu và giá trị chung, phổ quát của kinh tế thị trường, đồng thời vận dụng sáng tạo phù hợp với đặc điểm, điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của quốc gia, dân tộc mình.
Thực tiễn cũng cho thấy, kinh tế thị trường nảy sinh và phát triển trong nhiều chế độ xã hội khác nhau và với nhiều mô hình khác nhau, như mô hình kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa đặc sắc ở Trung Quốc, mô hình kinh tế thị trường ở Nhật Bản, mô hình kinh tế thị trường nhà nước phúc lợi ở Thụy Điển và các nước Bắc Âu, mô hình kinh tế thị trường xã hội ở Cộng hòa Liên bang Đức, mô hình kinh tế thị trường tự do ở Mỹ… Trong các mô hình kinh tế thị trường ở các nước tư bản, ở mức độ, tính chất khác nhau, các yếu tố xã hội chủ nghĩa đều hiện hữu, dù được thừa nhận hay không thừa nhận. Điều này chỉ ra rằng, mầm mống của chủ nghĩa xã hội xuất hiện ngay trong lòng các nước tư bản phát triển.
Ngược dòng thời gian, trong những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga Xô-viết, V. I. Lê-nin đã nhận ra vấn đề của việc đồng nhất kinh tế hàng hóa với chủ nghĩa tư bản, không sử dụng quan hệ hàng hóa – tiền tệ để thúc đẩy sản xuất và cải thiện đời sống người dân. Từ đó, V. I. Lê-nin đã đề ra và tổ chức thực hiện “Chính sách kinh tế mới” (NEP), mà nội dung cơ bản là duy trì và phát triển các quan hệ thị trường dưới sự quản lý của nhà nước vô sản. Việc thực hiện chính sách kinh tế mới đã nhanh chóng đưa nước Nga Xô-viết thoát ra khỏi tình trạng trì trệ trong những năm 20 của thế kỷ XX; đồng thời, khẳng định tính hiện thực của mô hình kinh tế chứa đựng sự dung hợp giữa kinh tế thị trường và chủ nghĩa xã hội. Từ sự phân tích trên có thể khẳng định, kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa hoàn toàn không đối lập nhau, có thể dung hợp với nhau để tạo thành mô hình kinh tế tổng quát trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Thứ hai, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, sự tham gia của Nhà nước trong việc điều tiết nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
Các thế lực thù địch, phản động xuyên tạc rằng, Đảng Cộng sản Việt Nam chấp nhận phát triển kinh tế thị trường là lựa chọn con đường phát triển tư bản chủ nghĩa. Chúng xuyên tạc chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân, việc coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, từ đó quy chụp rằng, Việt Nam đang lựa chọn con đường phát triển tư bản chủ nghĩa. Việc coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa chính là bảo đảm việc ngày càng phát huy dân chủ trong đời sống kinh tế – xã hội, từng bước cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, cắt giảm thủ tục hành chính, bảo đảm sự phù hợp hơn của phương thức quản lý nhà nước với cơ chế thị trường, bảo vệ tốt hơn quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh của cá nhân và tổ chức.
Điều cần khẳng định là việc xác định một nền kinh tế là “xã hội chủ nghĩa” hay “tư bản chủ nghĩa” không thể dựa vào tiêu chí về kinh tế tư nhân hay sự điều tiết của thị trường, mà quan trọng hơn là phải dựa vào mục tiêu phát triển của nền kinh tế đó là vì ai, giai cấp, tầng lớp nào, nguyên tắc hoạt động của nền kinh tế đó là gì, cũng như quá trình hình thành và phát triển của nền kinh tế đó như thế nào, ai là người chủ thật sự của nền kinh tế đó… Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được Đảng Cộng sản Việt Nam xác định là “mô hình tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội… vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước”(2). Quá trình hình thành và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đều xuất phát từ lợi ích của nhân dân và Nhà nước (khi nền kinh tế chỉ huy với cơ chế kế hoạch hóa tập trung duy trì trong một thời gian dài bộc lộ hạn chế, yếu kém, Đảng Cộng sản Việt Nam đã thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, chủ trương xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Cho đến nay, sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn về phát triển kinh tế – xã hội, ngày càng khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Do vậy, giữa nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa và nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam có sự khác nhau căn bản và điểm khác biệt rõ nhất là, trong nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, người làm chủ là giới chủ tư bản, là giai cấp tư sản; còn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, người làm chủ là nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta là nền kinh tế đang ở trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế tất yếu còn hiện hữu nhằm huy động mọi nguồn lực để phát triển đất nước, trong đó kinh tế tư nhân được Đảng ta xác định là một động lực quan trọng. Kinh tế tư nhân được khuyến khích phát triển ở tất cả ngành, nghề, lĩnh vực mà pháp luật không cấm, bình đẳng trước pháp luật với các thành phần kinh tế khác. Nhà nước tạo mọi điều kiện phát triển kinh tế tư nhân, nhưng không chấp nhận “tư nhân hóa” nền kinh tế; kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, là công cụ, lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô, định hướng, điều tiết, dẫn dắt các thành phần kinh tế khác, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển nền kinh tế thị trường. Sự tham gia của Nhà nước trong vai trò ổn định kinh tế vĩ mô, định hướng, điều tiết, dẫn dắt các thành phần kinh tế khác, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội là yêu cầu quan trọng để giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển nền kinh tế thị trường, cũng là cơ sở quan trọng để bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
Bảo dưỡng hệ thống dẫn khí tại nhà máy nhiệt điện ở tỉnh Tiền Giang _Nguồn: nhiepanhdoisong.vn