Phát huy vai trò của báo chí trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Nền tảng tư tưởng của Đảng – “Kim chỉ nam” cho hành động

Với nền tảng của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác với các chiến thắng vang dội, như Điện Biên Phủ (năm 1954), Đại thắng mùa Xuân năm 1975 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (ngày 30-4-1975). Với tinh thần “dĩ bất biến ứng vạn biến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta đã lãnh đạo, đưa đất nước Việt Nam từ một quốc gia nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá vươn lên trở thành nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Năm 2024, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đạt 4.700USD, tiếp cận ngưỡng thu nhập trung bình cao⁽¹⁾. Những thành tựu đó minh chứng cho tính đúng đắn của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã chọn lựa. Hiện nay, Việt Nam là thành viên tích cực của Liên hợp quốc, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao về vai trò chủ động và tinh thần trách nhiệm. Với độ mở của nền kinh tế thuộc những nước hàng đầu thế giới, Việt Nam đồng thời khẳng định vị thế của một quốc gia không chỉ phát triển kinh tế, mà còn giữ vững bản sắc dân tộc. Những thành tựu này là kết quả của sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự đồng lòng, chung sức của toàn dân tộc dựa trên nền tảng tư tưởng vững chắc là chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng, nền tảng tư tưởng của Đảng vừa là “kim chỉ nam”, vừa tạo ra sự thống nhất ý chí và hành động.

Theo tinh thần Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22-10-2018, “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ chiến lược, sống còn. Bởi lẽ, đó không chỉ là cơ sở để giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, mà còn củng cố niềm tin của nhân dân vào con đường phát triển đất nước.

Thách thức đang đặt ra

Cuộc chiến bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch chưa bao giờ khốc liệt như trong kỷ nguyên số hiện nay. Không gian mạng, vốn là thành tựu vĩ đại của nhân loại, giờ bị các thế lực thù địch, phản động lợi dụng biến thành “trận địa mới” để lan truyền các luận điệu chống phá, xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành quả cách mạng, gieo rắc hoài nghi trong quần chúng nhân dân, đòi đa nguyên, đa đảng, hòng lật đổ chế độ. Thách thức này không chỉ đòi hỏi người sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội thận trọng, nâng cao cảnh giác, mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết về một chiến lược phản ứng toàn diện của cả hệ thống chính trị; trong đó, báo chí đóng vai trò tiên phong.

Sự nguy hiểm của thông tin xấu, độc trong không gian số không chỉ nằm ở tốc độ lan truyền, mà còn ở khả năng tấn công vào các nhóm đối tượng và lĩnh vực nhạy cảm, gây ra hệ lụy sâu rộng đến nhận thức, niềm tin và sự ổn định xã hội. Giới trẻ – lực lượng chiếm đa số trên mạng xã hội là nhóm đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nội dung sai lệch do thói quen tiếp nhận thông tin nhanh và dễ bị cuốn theo các trào lưu, nhất là với người chưa vững vàng trong nhận thức chính trị. Các thế lực thù địch, phản động đã tung ra hàng chục nghìn bài viết và video liên quan trên Facebook và YouTube. Với nông dân, các luận điệu xuyên tạc về chính sách đất đai là “điểm nóng” mà các thế lực thù địch thường tập trung khai thác. Chẳng hạn, vào tháng 3-2024, một bài viết giả mạo trên Facebook lan truyền thông tin rằng, “Chính phủ thu hồi đất nông nghiệp để bán cho nước ngoài” đã gây hoang mang cho nhiều người dân tại một số tỉnh miền Tây Nam Bộ, dẫn đến tụ tập đông người trước khi cơ quan chức năng kịp làm sáng tỏ. Các tin giả không chỉ kích động bất ổn ở khu vực nông thôn, mà còn làm suy giảm sự đồng thuận xã hội – nền tảng sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc mà Đảng ta đã dày công xây dựng. Đối với giới trí thức, các tổ chức phản động thường nhắm vào bằng cách lan truyền thông tin về “đa nguyên, đa đảng” hoặc xuyên tạc vai trò lãnh đạo của Đảng. Một ví dụ điển hình là chiến dịch trên Twitter (X) vào giữa năm 2024, khi một số tài khoản giả mạo học giả Việt Nam đăng tải bài viết kêu gọi “tự do hóa chính trị”, thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ từ các nhóm trí thức trước khi bị phát hiện và ngăn chặn. Các luận điệu này gây hoang mang về định hướng phát triển đất nước, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng với thế giới.

Ngoài ra, các thế lực thù địch, phản động còn tấn công trực tiếp vào lĩnh vực nhạy cảm, đe dọa an ninh quốc gia và niềm tin của nhân dân. Trong lĩnh vực kinh tế, đầu năm 2025, một chiến dịch tin giả về “khủng hoảng kinh tế” được tung lên mạng xã hội, kèm theo hình ảnh giả mạo lãnh đạo cấp cao thừa nhận “thất bại chính sách”. Chỉ trong vài giờ, thông tin này đã lan truyền trên TikTok và Facebook, gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, dù tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2024 rất tích cực, là điểm sáng trên thế giới (7,05%). Trong lĩnh vực tôn giáo, chiến dịch vu khống “Đảng Cộng sản Việt Nam đàn áp tự do tôn giáo”(?!) vào năm 2023 đã có hàng chục nghìn bài viết và video liên quan xuất hiện trên Facebook và YouTube, thu hút hàng triệu lượt xem trước khi bị gỡ bỏ. Đến năm 2024, nội dung tương tự vẫn tiếp tục xuất hiện, trong khi Việt Nam được Liên hợp quốc cũng như cộng đồng quốc tế công nhận về tự do tín ngưỡng. Trong lĩnh vực quốc phòng, các thế lực thù địch không ngừng xuyên tạc vai trò của Quân đội nhân dân Việt Nam, lan truyền tin giả, như “quân đội bị thao túng bởi nước ngoài”(?!) hoặc “Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954 là dàn dựng”(?!). Một đoạn video sử dụng công nghệ deepfake giả mạo phát biểu của một tướng lĩnh quân đội, đăng tải trên YouTube vào cuối năm 2024. Nội dung này không chỉ bôi nhọ lịch sử, mà còn làm suy yếu mối quan hệ gắn bó máu thịt, mật thiết giữa quân đội và nhân dân – một trong những trụ cột bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Bên cạnh đó, sự lan truyền với tốc độ chóng mặt của thông tin trên không gian mạng là minh chứng rõ ràng cho mức độ phức tạp ngày càng tăng trong kỷ nguyên số. Nếu trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh (1947 – 1991), các luận điệu sai trái, thù địch thường được phát tán qua đài phát thanh nước ngoài hay dưới dạng tài liệu từ các tổ chức phản động lưu vong, thì nay với sự bùng nổ của mạng xã hội, một bài viết sai sự thật hay video xuyên tạc chỉ cần vài cú nhấp chuột là có thể tiếp cận hàng triệu người trong tích tắc. Sự tinh vi của các thế lực thù địch, phản động không chỉ dừng ở việc tận dụng mạng xã hội, mà còn nằm ở việc ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra nội dung giả mạo và lan truyền với tốc độ chóng mặt, để lại hậu quả khó lường về mặt nhận thức và niềm tin trong nhân dân. Trong khi đó, truyền thông chính thống lại đang đối mặt với khó khăn, bất cập trong việc phản ứng với các cuộc tấn công thông tin. Khi một tin giả lan truyền với tốc độ khó kiểm soát trên mạng xã hội, thì bài viết phản bác chính thống thường xuất hiện muộn hơn.

Trước thách thức từ không gian số và sự chống phá tinh vi của các thế lực thù địch, phản động, yêu cầu đối với báo chí không chỉ đơn thuần là giải quyết vấn đề kỹ thuật, mà còn là bài toán mang tính chiến lược.